1. Nhu cầu dinh dưỡng cây mãng cầu:
Mãng cầu là loài cây sinh trưởng ở vùng sinh thái nhiệt đới, cây thân gỗ nhỏ, cao từ 2 - 6m, cây cho trái sau khi đã trồng được 2,5 - 3 năm. Tuổi cây có thể khai thác khoảng 10 năm, thời gian từ khi cây mãng cầu ra hoa, đến khi trai mãng cầu chín khoảng 4 tháng hay 120 (+,- 2) ngày. Mãng cầu là cây chịu úng kém do khoảng 70% rễ tơ ăn nông (20 - 40cm), do vậy khi ngập úng rễ dễ bị thối, nhưng ngược lại cây có thể chịu hạn khá, có giống chịu hạn rất tốt như mãng cầu dai, pH thích hợp cho cây mãng cầu phát triển từ 5.5 - 6.5. Vì vậy đất trồng mãng cầu nên tơi xốp thoáng khí, ít sét và thoát nước tốt và đất hơi chua.
Cây có thể canh tác một năm hai vụ cho kết quả cao từ 7 - 12 tấn quả/vụ do trong vụ nghịch tuy số lượng hoa ít hơn vụ chính nhưng tỉ lệ đậu trái tương đương nhau với khoảng 7 - 11% trên tổng số hoa. Một cây mãng cầu chỉ để khoảng từ 50 - 70 trái sẽ cho số lượng trái loại 1 - 2 (từ 3 - 5 trái/kg) nhiều hơn và đem lại giá trị kinh tế cao hơn. Chính vì thế nhu cầu dinh dưỡng cho cây tương đối cao trong thời kỳ kinh doanh để đáp ứng nhu cầu năng suất của cây.
- Thời kỳ kiến thiết cơ bản cây cần nhiều đạm và lân để sinh trưởng sinh dưỡng tốt tọ bộ rễ khỏe mạnh, trong thời kỳ nay cũng cần bón Kali cho cây để cây cứng cáp và chống chịu các yếu tố bất lợi của môi trường tốt nhưng với lượng thấp. Các nguyên tố trung lượng và vi lượng cũng cần chú ý bổ sung cân đối cho cây thông qua hình thức bón chất cải tạo pH đất như: Magca của công ty TTC AgriS, hoặc là dolomit hoặc Lân nung chảy; Đối với vi lượng thì chủ yếu phun qua lá sẽ hiệu quả hơn bón gốc.
- Thời kỳ kinh doanh cây cần nhiều dinh dưỡng để ra hoa nuôi quả, đối với thời kỳ này thì cung cấp dinh dưỡng đa lượng (NPK) theo từng chu kỳ phát triển của cây: Giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng cây cần nhiều đạm, lân để tạo tán, lá và rễ tươi tốt; Giai đoạn phân hóa mần hoa cây cần nhiều Lân, Kali, Lưu huỳnh, để tỷ lệ Carbohydrate/Nitrogen (C/N) nội sinh cao chuyển từ sinh trưởng sinh dưỡng sang sinh trưởng sinh sản cần thiết cho sự ra hoa. Giai đoạn này cây cần quang kỳ ngắn với cường độ ánh sáng thấp hay nói cách khác là phải có thời gian tối dài (đêm dài hơn ngày), cần nhiệt độ thấp khoảng 25 0C trở xuống, lúc phân hóa mầm hoa cây cần nguyên tố vi lượng nhiều là Bo và Zn do vậy cần bổ sung qua lá; Giai đoạn thu phấn và nuôi trái non để chống rụng hoa và quả non cần bổ sung Ca-B-Zn và Lân qua hình thức bón lá; Giai đoạn nuôi trái giảm thấp nhất Lân có thể và tăng cường Kali, Ca, Mg và S để tăng chất lượng và trọng lượng quả.
Ngoài phân khoáng NPK và các nguyên tố trung vi lượng thiết yếu thì cây mãng cầu trong suốt quá trình sinh trưởng, phát triển cũng cần rất nhiều hợp chất hữu cơ để giúp cho bộ rễ phát triển mạnh, cây chống chịu tốt với các điều kiện bất lợi của môi trường và tăng khả năng đệm cho đất được ổn định, do đa số đất trồng mãng cầu (na) là đất có tỉ lệ cát cao. Nên hàng năm lượng phân bón hữu cơ bón cho cây tương đối lớn, đối với phân chuồng có thể bón từ 15 - 25 tấn/ha và cần định kỳ bổ sung thêm phân hữu cơ chế biến để đáp ứng đủ nhu cầu axit mùn cho cây, đặc biệt là humic và fulvic. Theo các nghiên cứu sau này của các nhà Nông hóa. Thổ nhưỡng cho thấy đất trồng cây mãng cầu cần hàm lượng chất hữu cơ trong đất từ 3,5% trở lên.
Sâu bệnh: Có một số loại sâu bệnh chính cần chú ý phòng trừ trên cây mãng cầu như: Sau đục trái có thể làm thất thu 50 - 90% số trái, phòng ngừa bằng cách báo trái và phòng trị sâu bằng các loại thuốc lưu dẫn thông dụng. Rệp sáp chích hút đọt, cuống trái và trái non làm giảm trọng lượng và phẩm chất trái, phòng trị bằng các loại thuốc trị rầy. Ruồi đục trái tấn công trái chín ở Mãng cầu, phòng ngừa bằng biện pháp bao trái và dùng bẫy dẫn dụ ruồi.
2. Lưu ý khi bón phân cho cây mãng cầu:
Trước khi bón phân bà con nông dân cần quan sát sự phát triển của cây để chọn loại phân, liều lượng bón cho đúng.
Đánh giá lại môi trường đất (độ ẩm, độ tơi xốp) và bộ rễ cây để đảm bảo cây hấp thu tốt dinh dưỡng không gây thất thoát phân, đặc biệt là độ pH đất. Sau khi bón phân cần tưới nước đủ ẩm để đảm bảo phân không bị bóc hơi hay rửa trôi.
Phải duy trình được sự hoạt động của hệ vi sinh vật hữu ích trong đất để đảm bảo nâng cao hiệu quả phân bón và phòng chống các nấm bệnh tấn công cây, đồng thời tạo hệ sinh thái tốt cho vườn.
Liều lượng phân bón: Thay đổi gia giảm theo tuổi cây, loại đất và từng giai đoạn sinh trưởng phát triển. Nên thực hiện nguyên tắc bón phân 4 đúng, bón kết hợp giữa phân vô cơ và hữu cơ để cây phát triển triển mạnh khỏe bền vững, tăng năng suất chất lượng và cải tạo sức khỏe đất. Đối với phân hữu cơ nên chọn lựa các loại phân có hàm lượng axit mùn cao để nâng cao tác dụng của phân hữu cơ với đất và cây trồng.
3. Phân bón cho cây mãng cầu:
a. Giai đoạn kiến thiết cơ bản:
Thời điểm bón phân: Trong thời kỳ cây con đến năm thứ 3, có thể chia bón làm 3 - 4 lần/năm.
Cách bón: Bón theo hình chiếu tán lá sau đó xới đất lấp phân lại hoặc bón theo hai rãnh hai bên đối diện với tán cây sâu 5 - 7 cm, rộng 10 cm bón phân xuống rồi lấp đất lại. Năm tiếp theo, bón theo hướng còn lại. Khi bón cần kết hợp với tưới nước hoặc khi thời tiết mưa ẩm.
Liều lượng phân bón: Trong 03 năm đầu cây phát triển thân lá nên cần bón nhiều đạm và lân để cây sinh trưởng thân, lá tốt, nhất là cành cấp 1. Mỗi lần bón 0,3 - 0,4kg NPK 16 16 8 và 0,5 - 1kg phân hữu cơ vi sinh Biotani, có thể bón cách 1 - 2 tháng/ lần tùy vào điều kiện chăm sóc.
b. Giai đoạn kinh doanh:
Thời điểm bón: Bón 2 lần/năm sau khi cây thu hoạch xong tiến hành dọn vườn và giai đoạn nuôi trái non. Tránh bón phân khi cây đang ra hoa để tránh ra đọt non.
Cách bón: Nên đào hố/rãnh đối xứng quanh gốc sâu từ 20 cm theo độ rộng tán lá, sau đó lấp đất lại năm sau đổi sang hướng còn lại.
Liều lượng phân bón: Tùy vào mùa vụ, thời tiết, thổ nhưỡng, điều kiện thâm canh. Cây mãng cầu từ 4 năm tuổi trở lên cần lượng phân bón cho 01 ha/vụ như sau:
- Lần 1: Sau khi thu hoạch bón 1 - 2 tấn Biotani.
- Lần 2; Dưỡng đọt non bón NPK 30 10 10 hoặc 20 20 15.
- Lần 3: Trước khi cây ra hoa 30 - 45 ngày bón phân hữu cơ Biola 1 -2 tấn/ha kết hợp NPK 10 30 10, MKP và kích hoa.
- Lần 4: Sau khi đậu trái 30 - 45 ngày tiến hành bón CaBo kết hợp phân hữu cơ Biola 1 - 2 tấn/ha, NPK 16 16 16, 17 17 17 hoặc 19 19 19.
4. Những điểm nổi bật trong quá trình chăm sóc:
Thông tin |
Mùa khô |
Mùa mưa |
Đặc tính sinh trưởng |
ü Cành lá sum xuê, đọt non phát triển sau khi cắt tỉa. ü Nhu cầu dinh dưỡng cao ü Chọn lựa và tỉa bớt trái xấu trên cây ü Không tiến hành xới xáo vào giai đoạn cây ra hoa và đậu quả. ü Duy trì độ ẩm cho đất để tránh tình trạng rụng hoa, rụng trái non. |
ü Cành lá sum xuê, đọt non phát triển. ü Chú ý xử lý tạo mầm hoa, hạn chế ra đọt non khi ra hoa. ü Thụ phấn bổ sung giúp tăng khả năng đậu trái. ü Nhu cầu dinh dưỡng cao ü Không tiến hành xới xáo vào giai đoạn cây ra hoa và đậu quả. |
Sâu bệnh |
ü Côn trùng: Rệp sáp, ruồi đục trái, rệp mềm, sâu đục trái,..… ü Bệnh hại: Thán thư |
ü Côn trùng: Rệp sáp, ruồi đục trái, rệp mềm, sâu đục trái,..… ü Bệnh hại: Thán thư ü |
Giải pháp |
ü Sâu bệnh hại: Sử dụng thuốc trị nấm và thuốc trừ sâu để phòng trừ. ü Bón phân phục hồi, dưỡng lá. |
ü Sâu bệnh hại: Sử dụng thuốc trị nấm và thuốc trừ sâu để phòng trừ. ü Bón phân dưỡng lá, dưỡng trái. |